Description
-
Benoît XI (1303-1304)
-
Les archevêques de Lyon et de Besançon, et l'évêque de Chalon-sur-Saône
-
IV nonas aprilis, anno primo
-
-
Rome, Saint-Pierre
-
Mandement (littere cum filo canapis)
-
[Vidimus] V1, V1bis et V1ter. FRANCE, Dijon, Archives départementales de la Côte-d’Or, 49 H 1 (fonds des Cordeliers de Dijon). Trois exemplaire d'un vidimus par le chanoine de Saint-Just et official de Lyon, Pierre des Échelons, datés respectivement des 5, 6 et 7 octobre 1304.
-
[Vidimus] V2. FRANCE, Dijon, Archives départementales de la Côte-d’Or, 49 H 9 (fonds des Cordeliers de Dijon). Copie par le chantre de Saint-Paul de Lyon, Guillaume Albi, datée du 29 mai 1305, d'un vidimus par l'archevêque de Lyon, daté du 29 mai 1305.
-
[Copie moderne] V3. FRANCE, Dijon, Archives départementales de la Côte-d’Or, 51 H 926 (fonds des Cordeliers de Beaune). Vidimus par l'official de Lyon, daté de 1344.
-
[Vidimus] V4. FRANCE, Dijon, Archives départementales de la Côte-d’Or, 51 H 926 (fonds des Cordeliers de Beaune). Vidimus par l'official de Lyon, daté du 28 janvier 1373.
-
[Autre copie médiévale] C1. FRANCE, Dijon, Archives départementales de la Côte-d’Or, 49 H 1 (fonds des Cordeliers de Dijon). Copie sur parchemin du XVes. d'après un vidimus par l'archevêque de Lyon, Henri de Villars, daté du 11 juin 1351. Présent sur le même acte un vidimus de la bulle de Benoît XI "Inter ceteros ordinis".
-
[Copie moderne] C2. FRANCE, Dijon, Archives départementales de la Côte-d’Or, 49 H 3 (fonds des Cordeliers de Dijon). Copie du XVes. sur papier, d'après un vidimus de l'archevêque de Lyon, Louis de Villars, daté du 14 juin 1305.
-
Antonin Bourquin pour Aposcripta, mars 2023. D'après V1.
-
n.c.
-
n.c.
-
Benoît XI mande les prélats pour l'éxécution de la bulle "Inter cunctas" [APO].
-
Benedictus episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus .. Lugdunensis et .. Bisuntinensis archiepiscopis, ac .. Cabilonensis episcopis, salutem et apostolicam benedictionem.
Super egenum nuper intendentes et pauperem et dantes operam animarum saluti, quandam inter prelatos, rectores ecclesiarum parrochialium et clerum secularem ex parte una, et fratres Predicatorum et Minorum ordinum ex altera, tam super predicationibus libere ab eisdem fratribus faciendis et audiendis confessionibus eis peccata sua confiteri volentium, quam super canonica portione et episcopali quarta de relictis ipsis fratribus sive in communi sive eorum singulis minime detrahenda, specialem constitutionem edidimus, prout in eadem constitutione que incipit "Inter cunctas" hec et alia plenius et seriosius continentur.
Sed quia parum esset jura condere, nisi qui ea tuetur existeret, nos volentes constitutionem predictam irrefragabiliter observari, fraternitati vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus vos vel duo, aut unus vestrum per vos vel per alium seu alios fratribus dicti ordinis Minorum provincie Burgundie efficacis defensionis presidio assistentes, ac facientes constitutionem eandem quo ad omnia ejus capitula prout jacet firmiter observari, non permittatis contra tenorem ipsius memoratos fratres molestari a predictis prelatis, rectoribus et clero sive aliis, vel eis gravamina aut injurias irrogari, facturi ipsis fratribus de illatis eis injuriis, molestationibus et gravaminibus, ac de extorta ab eis canonica portione et quarta episcopali predictis contra tenorem eundem. In illis videlicet que judicialem requirunt indaginem per viam judicii, in aliis vero prout qualitas ipsorum exegerit, justitie complementum, ita que officium, potestas et jurisdictio vestra exnunc perpetuata censeantur. Molestatores et injuriatores hujusmodi nec non contradictores et rebelles, quandocumque et quotienscumque expedierit, per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo.
Non obstantibus tam de duabus dietis in concilio generali, quam felicis recordationis Bonifatii pape VIII, predecessoris nostri, quarum prima cavetur ne quis certis exceptis casibus extra suam civitatem et diocesim, secunda vero. Ne reus alterius diocesis ultra unam dietam a finibus ejusdem diocesis ad judicium evocetur, et aliis quibuscumque constitutionibus a predecessoris nostris Romanis pontificibus tam de judicibus delegatis, quam conservatoribus, aut aliis editis, que vestre possent in hac parte jurisdictioni, aut potestati ejusque libero exercitio quomodolibet obviare ; seu si aliquibus a Sede Apostolica sit indultum quod excommunicari, suspendi vel interdici non possint per litteras apostolicas, non facientes plenam et expressam, ac de verbo ad verbum de indulto hujusmodi mentionem, et quibuslibet aliis indulgentiis, privilegiis et litteris apostolicis quibuscumque et in quacumque forma verborum concessis, per que presentibus non expressa vel totaliter non inserta dicte jurisdictionis sive potestatis explicatio possint quomodolibet impediri, et de quibus quorumque totis tenoribus de verbo ad verbum oporteat in nostris litteris fieri mentionem.
Eandem insuper vobis eisdem modo et forma per omnia jurisdictionem et potestatem concedimus circa conservationem aliorum privilegiorum, que iidem fratres a nobis habent, vel a Romanis pontificibus hactenus habuerunt.
Datum Romȩ apud Sanctum Petrum, IIII nonas aprilis, pontificatus nostri anno primo. -
Absente de Potthast.
Mandement fait à plusieurs prélâts. Ch. Grandjean en recense au moins trois autres versions envoyées :
- le 10 mars 1304 à l'archevêque de Ravenne, et les évêques de Bologne, de Padoue et de Fermi (Grandjean, n. 1228);
- le 2 avril 1304, aux évéques de Roskilde, de Linköping et de Stavanger (Grandjean, n. 1229) ;
- le 10 mars 1304, aux évêques de Lucques, de Sienne, de Pérouse et de Rieti (Grandjean, n. 1305) ;
- le 2 avril 1304, aux évêques d'Aquilée, de Padoue et de Mantoue (Grandjean, n. 1313) ;
- le 2 avril 1304, aux évêques de Pise, de Florence et de Sienne (Grandjean, n. 1314).
Également envoyée le 10 mars 1304 aux évêques de Paris, d'Auxerre et d'Anger (cf. APOSCRIPTA n. 27462).
Voir aussi la bulle "Inter cunctas sollicitudines", datée du 17 février 1304, et sur laquelle porte le présent mandement (cf. APO-27121).
Informations
Document
Antonin
Bourquin
(CIHAM (UMR 5648)), dans
APOSCRIPTA database
APOSCRIPTA database – Lettres des papes, dir. J. Théry, CIHAM/UMR 5648, éd. électronique TELMA (IRHT), Orléans, 2017 [en ligne], acte n. 176424 (aposcripta-27120), http://telma-chartes.irht.cnrs.fr/en/aposcripta/notice/176424 (mise à jour : 23/07/2023).