Général
-
Jean XXII (1316-1334)
-
Le roi de France et de Navarre Charles IV le Bel
-
nonis aprilis, anno decimo
-
-
Avignon
-
Titre, général (littere gratiose, cum filo serico)
-
Archives nationales, J 437, n. 303.
-
Étienne Baluze, Guillaume Mollat, Vitae paparum Avenionensium. Nouvelle édition revue d'après les manuscrits et complétée de notes critiques, Paris : Letouzey et Ané, 1914-1922, vol. 3, n. LXXII
-
Bulla1 Joannis XXII de confirmatione matrimonii Karoli IV, regis Francorum, cum Joanna, filia Ludovici, comitis Ebroicensis.
-
Johannes, episcopus, servus servorum Dei, carissimo in Christo filio Karolo, regi Francie et Navarre illustri, salutem et apostolicam benedictionem. Exhibite nobis regie petitionis series continebat quod dudum super nullitate matrimonii inter te, fili carissime, ac quondam Blancham de Burgundia de facto contracti orta coram bone memorie Stephano, episcopo Parisiensi, procedente tam ratione sue jurisdictionis ordinarie quam in eum a tua et parte altera prorogate materia questionis, prefatus episcopus pro majori securitate ac solempnitate predicti negotii venerabili fratre nostro Johanne, episcopo Belvacensi, et dilecto filio magistro Gaufrido de Plexeyo, notario nostro, secum adhibitis in causa nullitatis hujusmodi ad actus singulos usque ad publicationem testium exclusive processit; et demum, quia de viribus cujusdam dispensationis Sedis apostolice, cujus pretextu dicta Blancha prelibatum matrimonium nitebatur defendere, agebatur, idem episcopus Parisiensis ad examen nostrum duxit prefatum sic examinatum negocium, de voluntate partium remittendum. Nos autem hujusmodi remissione admissa, et processu coram memorato Parisiensi episcopo habito coram nobis et fratribus nostris exhibito, eodemque processu, sine ipsius prejudicio, ex integro per nostrum officium reassumpto, et per nos auditis et receptis hinc inde tam coram prefato episcopo Parisiensi quam coram nobis propositis et productis, ac deinde renuntiato in causa ipsa solempniter a partibus et concluso, negotioque hujusmodi examinato, prout melius fieri potuit et debuit, diligenter, quia repertum a nobis extitit quod inter te ac Blancham predictam erant plura impedimenta per que matrimonium inter vos solempnizatum de facto convincebatur penitus esse nullum, quodque dispensatio pretextu cujus matrimonium ipsum contractum fuerat et defensum, illud ad hoc ut posset subsistere non juvabat, per nostram sententiam pronuntiavimus et declaravimus dictum matrimonium esse et fuisse nullum de jure, tam tibi quam eidem Blanche concedendo licentiam ad alia vota, dicto non obstante matrimonio, libere transeundi. Sane premissis rite ac solempniter sic peractis, vigore sententie nullitatis hujusmodi et predicte licentie impertite, teque sic a lege dicti matrimonii cum eadem Blancha de facto contracti libero declarato, ad matrimonium cum alia contrahendum cum inclite recordationis Maria de Luceburgo regina Francie, dispensatione tamen sufficienti super impedimentis obstantibus a nobis petita primitus et obtenta, matrimonium licite contraxisti. Postmodum vero eadem Maria regina, sicut Domino placuit, vita functa, cum carissimam in Christo filiam nostram Johannam, reginam Francie et Navarre illustrem, nunc consortem tuam, velles tibi matrimonialiter copulare, pluresque consanguinitates et affinitates ac spirituales cognationes, quibus tu et ipsa Johanna regina vos attinebatis invicem, necnon et publice honestatis justitia vobis obsisterent in hac parte, nos ut tibi cum eadem Johanna et dicte Johanne tecum liceret contrahere matrimonium ex nostra certa scientia et de apostolice potestatis plenitudine duximus per nostras litteras tenoris qui sequitur dispensandum.
Johannes, episcopus, servus servorum Dei, carissimo in Christo filio Karolo, regi Francie et Navarre illustri, salutem et apostolicam benedictionem. Scimus quidem fore consentaneum rationi conditorem canonum canones a se vel suis predecessoribus editos observare, nec nos latet quin interdum rigori possit juris humani non indigne detrahere ac postulantium meritis, quod jus ipsum non patitur, diversis suadentibus circumstantiis, indulgere. Sane habebat exhibite nobis tue petitionis instantia quod tu, fili carissime, ac dilecta in Christo filia puella nobilis Johanna, inclite recordationis Ludovici, comitis Ebroicensis, nata, desideratis matrimonialiter invicem, actore Domino, copulari, sed quia secundo consanguinitatis gradu ex utroque latere, respectu ejusdem stipitis, vos invicem attinetis, matrimonium hujusmodi contrahere absque dispensatione Sedis apostolice non valetis. Quare nobis tua serenitas humiliter supplicavit ut tecum et cum eadem Johanna, quod, impedimento hujusmodi aut quibusvis aliis, si qua forsan existant, nequaquam obstantibus, possitis copulari matrimonialiter, dispensare de benignitate apostolica dignaremur. Nos autem, fili carissime, considerantes attente quantum tibi regnoque tuo expediat absque dilatione morosa, divine et humane domus assumere sociam, quam tam persone decor et elegantia quam morum honestas et nobilitas generis et etas congrua consortio tanti principis dignam reddant, ex qua prolem probabiliter possis de presenti suscipere ad serviendum Deo viventi et rempublicam gubernandam, quodque non credimus facile personam prompte, in qua concurrant hec omnia, sicut in memorata nobili plene premissa dicuntur concurrere, reperiri, multisque aliis non facile litteris exprimendis tam circa utrumque quam circa vestrum alterutrum deductis in exacte discussionis examen, que omnia dispensationem petitam, cum per eam juri divino non derogetur in aliquo, nedum fieri suadebant, immo ad eam faciendam nostrum animum accendebant, ad Dei honorem et utriusque vestrum totiusque domus regie, immo totius christianissimi regni tui consolationem, securitatem et gaudium, ut cum Johanna predicta, impedimento predicto aut quibusvis aliis, sive ratione consanguinitatis vel consanguinitatum respectu ejusdem seu diversorum stipitum, sive ab ipso stipite equaliter vel inequalitera distaretis, sive ratione affinitatis vel affinitatum aliarum quantarumcumque in eodem vel remotiori gradu, seu publice honestatis justitia, aut spiritualis proximitatis seu proximitatum procederent, per canonicas vel alias humanas constitutiones quomodolibet introductis, super quibus consuevit interdum Sedes apostolica, precipue cum personis sublimibus dispensare, nequaquam obstantibus, possitis tu et ipsa Johanna, in Dei nomine, matrimonialiter copulari, ex certa scientia et de apostolice plenitudine potestatis, de speciali gratia dispensamus, prolem suscipiendam ex te et eadem Johanna legitimam nuntiantes. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre dispensationis et nuntiationis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli, apostolorum ejus, se noverit incursurum. Datum Avinione, XJ kal. julii, pontificatus nostri anno octavo.
Qua quidem dispensatione sic facta, premissisque nullitatis sententia et licentia supradictis, cum eadem Johanna regina, consorte tua, bona fide in facie Ecclesie, bannis tamen, ut est juris, non editis, presertim cum de consuetudine partium illarum inter tales personas edi banna minime consueverint, contrahere matrimonium curavisti, ex quo proles fore subsecuta noscitur, dicta Blancha, a qua divisus et solutus, ut premittitur, fueras, adhuc superstite, que tamen volente Deo finivit postmodum dies suos. Ne igitur ex premissis seub aliquo premissorum seu alia quacumque occasione vel causa contra matrimonium hujusmodi per te cum eadem Johanna regina contractum seu statum prolis exinde suscepte vel suscipiende possit in posterum aliquid malitiosis adinventionibus quomodolibet machinari, pro parte tue celsitudinis ac ejusdem Johanne regine, consortis tue, nobis extitit supplicatum ut tue ac ipsius regine necnon prolis ex vobis procreate seu procreande securitati honorique ac tranquillitati regni etc corone Francie taliter providere, licet ad plenum credatis esse in hac parte provisum, paterne sollicitudinis studiis dignaremur quod cuicumque seu quibuscumque malignandi seu impugnandi dictum matrimonium inter vos contractum aut prolem inde susceptam vel suscipiendam nullus penitus subsit locus. Nos autem attendentes quod regnum predictum Francie, cui Dominus benedixit, progenitorum tuorum, fili, rex carissime, ac tuis preclaris exigentibus meritis, velut hortus conclusus et fons signatus, est providentia Sedis ejusdem ab omni perturbatione et periculo, quantum est sibi possibile, vigilanti studio preservandum, predicte supplicationi regie duximus benignius annuendum. Ut igitur illorum obvietur malitiis qui bonum in malum nituntur convertere et que gesta sunt legitime maculare, ipsorumque astutiis in hac parte nocendi materia subtrahatur, auctoritate Domini et salvatoris nostri Jhesu Christi, cujus vices in terris licet immeriti gerimus, sententiam et dispensationem predictas ex certa scientia approbantes, quoscumque defectus, si qui forsan existerent, quod non credimus, in eisdem, quantum est nobis possibile, supplemus ex certa scientia et de plenitudine potestatis, ac dispensationem predictam de novo facimus, prima in suo robore nichilominus perdurante, prolem ex vobis susceptam et suscipiendam legitimam nuntiantes, ac decernentes quod bannorum omissio nullum prejudicium afferat dicto matrimonio seu proli exinde suscepte vel que suscipietur in posterum, Domino annuente; et si quod forsan, quod non credimus, attulisset, illud ex certa scientia tollimus et de plenitudine potestatis, decernentes quod perinde haberi quoad omnia debeat ac si edita banna ipsa juxta statuta canonum in facie Ecclesie extitissent. Et ut etiam plenius hominum malitiis occurratur, dictique regni abundantius tranquillitati provideatur et paci, auctoritate predicta impedimenta quecumque consanguinitatum carnalium et spiritualium ac affinitatum publiceque justitie honestatis et quevis alia constitutione tantum humana, non divina, inducta, quocumque nomine censeantur, et ex quacumque causa procedant, que apostolice subjaceant potestati, ex certa scientia tollimus, et super illis omnibus et singulis de potestatis plenitudine dispensamus, volentes quod perinde habeantur ac si impedimenta singula particulariter et distincte quoad gradus et personas et alia circa hec oportuna fuissent superius expressata. Non obstantibus quibuscumque humanis constitutionibus, statutis et consuetudinibus ecclesiasticis vel mundanis, que premissis seu premissorum alicui nolumus obsistere vel in aliquo obviare; sed illis non obstantibus, ipsa volumus effectum suum consequi et in suo robore perdurare. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre approbationis, suppletionis, facti, nuntiationis, constitutionum, amotionum, dispensationis et voluntatum infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli, apostolorum ejus, se noverit incursurum. Datum Avinioni, nonis aprilis, pontificatus nostri anno decimo.
-
(a) Bal. (omission)
-
(b) aut, Bal.
-
(c) Bal. (omission)
-
1. Archives nationales, J 437, n. 303.