Général
-
Innocent III (1198-1216)
-
L'abbé et la communauté de Molesme
-
II idus februarii, anno undecimo
-
-
Latran
-
Privilège solennel
-
[Expédition] E1. FRANCE, Dijon, Archives départementales de la Côte d'Or, 7 H 20 (Fonds de l'abbaye Notre-Dame de Molesme). Bulle manquante. Incipit détérioré.
-
[Cartulaire] B1. FRANCE, Dijon, Archives départementales de Côte-d'Or, Cart. 143 (Fonds de l'abbaye Notre-Dame de Molesme), ff. 57v-58r. Cartulaire du XIIIes.
-
Antonin Bourquin pour Aposcripta, février 2023. D'après E1. Corrections lorsque l'acte est illisible d'après B1.
-
Jacques Laurent, Cartulaires de l'abbaye de Molesmes, A. Picard, Paris, 1907, t. II, n. 288.
-
Baluze, Epist. Innocentii III, t. II, p. 264, lib. XI, n. CCLI. D’après les archives vaticanes.
-
Migne, Innocentii III opera, t. II, col. 1555, Epistolar. lib. XI, n. CCLI. D’après Baluze [en ligne].
-
Potthast, Regesta pontificum Romanorum, n. 3652 [en ligne].
-
Abbati Molismensi gratulatur de laudabili regiminis sui monasterii cura et, ut melius et liberius utilitates eiusdem abbatiae promovere possit, eum ac conventum ab abbatis Cisterciensis visitatione reddit absolutes, ne praetextu huius visitationis ius correptionis perpetuae ibidem usurpari valeat [Potthast].
Exemption de la visite annuelle de l’abbé de Cîteaux, octroyée par le pape Innocent III au monastère de Molesme en raison de son relèvement spirituel et temporel, de la sage gestion de son abbé et de la réduction de sa dette [Laurent]. -
Innocentius, episcopus servus servorum Dei, dilectis filiis .. abbati et conventui Molismensis, [salutem et apostolicam benedictionem].
[Cum olim] ad vestram audientam [pervenisset] que monasterium Molismensis graviter esset in temporalibus spiritualibusque collapsum, dilecto filio .. abbati Cisterciensi dedimus in mandatis ut ad ipsum, cum ea diligentia qua solebat suas filias visitare, annuatim accedens corrigeret tam in capite quam in membris que corrigenda regulariter inveniret, et statueret statuenda; postmodum autem plerique viri religiosi per [suas] nobis litteras intimarunt quod abbate ipso prefatum monasterium visitante repertum fuit in bono spiritualium et temporalium statu manere, ac, sicut tu, fili abbas, per evidentem exposueris rationem, debitum viginti duorum milium librarum, quo, cum suscepisti administrationem ipsius, illud inveneras oneratum, per factam solutionem extenuaras in tantum quod nonnisi mille quingente [libre] remanserant exsolvende, reductis etiam ad monasterium ipsum possessionibus multis et magnis que sub fenore fuerant obligate, mille septingentis libris exceptis quas in monasterio [reparando constiterat te per testes] idoneos expendisse: unde pro monasterio ipso nobis fuit humiliter supplicatum ut, cum ex visitatione predicta, que dicebatur per emulos monasterii fuisse surrepta, [eidem monasterio] utilitas aliqua non provenerit nec proventura etiam crederetur, quin potius jam fuisset inutiliter in expensis ejus occasione gravatum, maxime quia timebatur ne pretextu visitationis ipsius jus correctionis perpetue usurparetur, in eo revocare dignaremur eamdem: nos ergo, sicut fueramus ante tristati cum de lapsu ipsius monasterii nobis extitit nuntiatum, ita postea de boni status ipsius relatione gavisi, attendendo quod prefatus abbas ad exequendum commisse sibi legationis officium de mandato nostro contra hereticos proficiscebatur in provincia Narbonensi, quo minus poterat monasterii sepedicti negotium procurare, venerabili fratri nostro .. Trecensi episcopo et collegis ipsius dedimus in preceptis ut, cum idem abbas nichil nobis de hujusmodi nuntiasset, nonobstantibus litteris obtentis ad ipsum super premissis inquirerent diligentius veritatem et inquisitam nobis fideliter rescribere procurarent, ut per eos certiores effecti procederemus in facto sicut nobis Dominus inspiraret, ipsi vero in inquisitionem eorum sollicite procedentes ad presentiam nostram inquisita remittere curaverint: per que videtur ostensum quod idem monasterium per laudabilem regiminis tui curam spiritualiter et temporaliter profecit in multis, cum, sicut est assertum a pluribus et a nemine contradictum, contractorum antea debitorum numerosa solutio et obligatarum possessionum redemptio studiosa, muralis quoque reparatio fabrice ac moralis reformatio discipline te, fili abbas, domui tue bene prepositum fateantur: super quo sollicitudinis tue prudentiam plurimum in Domino commendantes, monemus attentius et hortamur quatinus, sequencia continuando prioribus, in incepto bono non deficias sed proficias, ac more navis contra ictum fluminis ascendentis que imo in loco nequaquam stare permittitur, quoniam ad inferiora relabitur nisi ad superiora conetur, posteriorum oblitus ad anteriora cum apostolo te extendas, et inceptum opus studio satagas incessante proficere, ne, quod absit! hoc ipsum, quod operatus es, incidens possit remissio vacuare, ut autem eo melius, quo liberius, utilitates valeas dicti monasterii promovere, quod per Dei gratiam et diligen[tiam tuam in eo asser]itur [esse statu, quod visitatoris extrinseci] sollicitudine non indigeat: a predicto visitationis mandato auctoritate presentium vos reddimus [absolutos, presertim cum idem], ex [injuncto] sibi [legationis] officio contra Provinciales hereticos ecclesie negotiis occupatus, si etiam expediret, minus posset circa ista versari, et caveri q[uoque], sicut petis, [oporteat ne pretextu visitationis ipsius jus correctionis] perpetue in monasterio ipso valeat usurpari.
Tu igitur, fili abbas, ita vigila circa ipsum, ut alienam non oporteat ibi vigiliam adhiberi, ne, si [secus] faceres, aliter [nos] de ipso compelles cogitare.
Datum Laterani, II idus februarii, pontificatus nostri anno undecimo. -
Bréquigny, Table chron. des diplômes, t. IV, p. 433.
Informations
Acte
Antonin
Bourquin
(CIHAM (UMR 5648)), dans
APOSCRIPTA database
APOSCRIPTA database – Lettres des papes, dir. J. Théry, CIHAM/UMR 5648, éd. électronique TELMA (IRHT), Orléans, 2017 [en ligne], acte n. 176068 (aposcripta-26771), http://telma-chartes.irht.cnrs.fr/aposcripta/notice/176068 (mise à jour : 28/02/2023).